Türkistan’daki Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarının üzerinden otuz yıl geçti. Türklüğün ana karakterlerinden biri olan “bağımsızlık”ı kazanmalarından dolayı Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’ı kutlamak, Türkiye olarak kendimizi de kutlamaktır. Bu kutlamaya, diğer bağımsız Türk devleti Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de dâhildir. Bağımsızlık bayrağının, farklı devlet ve milliyetler içinde baskı ve zulüm altında; tutsak, özerk vb. adlar altında yaşayan Türklerin elinde de yükselmesini umuyor ve diliyoruz.

Türk Ocakları Genel Merkezi, “Uluslararası Bağımsızlıklarının 30. Yılında Türk Cumhuriyetleri ve Türk Dünyası Bilgi Şöleni”ni, 8-9 Ekim 2021 tarihlerinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenledi. Bilgi Şöleni’nin düzenlenmesinde Türk Ocakları Azerbaycan Şubesi’nin önemli katkı ve çabası oldu. Bilgi Şöleni’ni T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve TİKA destekledi. Bilgi Şöleni’nde Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) Türkiye Millî Komisyonu, Gazi Üniversitesi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi (Kırgız-Türk Manas Universiteti), Ahmet Yesevi Üniversitesi, Azerbaycan İlahiyat Enstitüsü (Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu), Azerbaycan Teknik Üniversitesi (Azərbaycan Texniki Universiteti), Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi (Azərbaycan Dövlet Pedaqoji Universiteti), Azerbaycan Türk Ocağı (Azərbaycan Türk Ocağı) katılımcı olarak yer aldı.

8 Ekim 2021 Cuma günü, Bilgi Şöleni açılışından önce Türk Ocakları Genel Başkanı Prof. Dr. Mehmet Öz’ün başkanlığındaki Heyet, Haydar Aliyev’in mezarını ziyaret etti, karanfil bıraktı ve saygı duruşunda bulundu. Bilgi Şöleni katılımcıları, Elçibey’in mezarını da ziyaret etti. Daha sonra Şehitler Hıyabanı ve Türk Şehitliği ziyaret edilip karanfil bırakıldı. Türk Şehitliği’nden Karabağ Şehitliği’ne geçildi. Bugün, Karabağ Savaşı’nın birinci yıl dönümü vesilesiyle Şehitlik’te tören yapıldı. Şehitlik’te, kaybedilen askerlerin hüznü ve Zafer’in gururu hep birlikte yaşandı. Bu ziyaretlerin ardından Bilgi Şöleni oturumlarına geçildi.

Bilgi Şöleni’nin açılış, özel ve birinci oturumları, 8 Ekim 2021’de, Azerbaycan Teknik Üniversitesinde yapıldı. Açılış konuşmalarını Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanı Yardımcısı Muxtar Məmmədov, Türk Ocakları Genel Başkanı Prof. Dr. Mehmet Öz, Türkiye Cumhuriyeti Bakü Büyükelçisi Doç. Dr. Cahit Bağcı, TİKA Azerbaycan Temsilcisi Fatih Yılmaz, UNESCO Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. M. Öcal Oğuz, Gazi Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Bekir Buluç, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Alpaslan Ceylan, Azerbaycan-Türkiye İş Adamları Birliği Başkanı Cemal Yangın, Boğaziçi Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Gürkan Gubaroğlu, Azerbaycan Türk Ocağı Başkanı Dr. Akif Aşırlı yaptı.

Azerbaycan Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Vilayət Vəliyəv, Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cəfər Cəfərov, Azerbaycan İlahiyat Enstitüsü Rektörü Prof. Dr. Aqil Şirinov Bilgi Şöleni’nin her safhasında yer alarak Türk Ocaklarını desteklemişlerdir.

Açılış konuşmalarından sonra “Karabağ Özel Oturumu”na geçildi. Karabağ Savaşı ve Zaferi’nin birinci yıl dönümü vesilesiyle düzenlenen Özel Oturumda Prof. Dr. Mehmet Şahingöz, Emekli Tuğgeneral Yücel Karauz, Doç. Dr. Faiq Ələkbərli, Araz Aslanlı Karabağ Savaşı’nı farklı yönlerden değerlendirdiler.

Özel Oturumdan sonra, Türk Dünyası Bütünleşmesi ve Türk Keneşi başlıklı Birinci Oturuma geçildi.

9 Ekim 2021 Cumartesi günü, bildirilerin sunumu ve Kapanış Oturumu, katılımcıların kaldıkları Hilton Oteli’nde yapıldı. Buradaki oturumların başlıkları şunlardır:

2. Oturum: Türk Devletleri Arasındaki Ekonomik İş Birliği.

3. Oturum: Türk Dünyasında Güvenlik Sorunları ve Askerî İş Birliği.

4. Oturum: Türk Devletleri Arasındaki Eğitim İş Birliği.

5. Oturum: Türk Dünyasında Kimlik Meseleleri.

6. Oturum: Türk Dünyası Bütünleşmesi ve Medya.

7. Oturum: Türk Dünyasında Din ve Kültür.

8. Oturum: Türk Devletleri Arasında İkili İlişkiler ve İş Birliği.

9. Oturum: Türk Dünyasında Dil ve Tarih.

Karabağ Özel Oturumu da dâhil, bütün oturumlarda toplam 45 bildiri sunuldu.

Prof. Dr. Mehmet Öz’ün başkanlığında yapılan Kapanış Oturumunda Prof. Dr. Nesib Nesibli ve Prof. Dr. Fırat Purtaş konuştular ve bu tür toplantıların sık sık farklı ülkelerde düzenlenmesinin Türk iş birliği, beraberliği ve insanlık için öneminden bahsedildi.

Bilgi Şöleni’ndeki konuşmalar ve sunulan bildirilerden şu sonuç ve öneriler çıkmıştır:

1. Bağımsız yedi Türk Cumhuriyeti Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan arasında her türlü iş birliği geliştirilmeli ve genişletilmelidir.

2. Türk dünyasında iletişim ve anlaşma her alanda çok önemli ve gereklidir. Bundan dolayı eğitim, ticaret, turizm, ordu vb. alanlardaki ihtiyacı karşılamak üzere “Ortak Türkçe”, “Ortak Alfabe” gibi birliği sağlayacak unsurlar geliştirilmelidir. Bu konuda, basın yayının etkisi son otuz yılda açıkça görülmüş ve “Ortak Türkçe”yi oluşturmuştur. “Ortak Alfabe” kullanılması yönünde, Azerbaycan’ın 1991’de, Kazakistan ve Özbekistan’ın Ocak 2021’de aldıkları kararlar olumlu gelişmelerdir.

3. Türk dünyası mensupları arasındaki farklılıklar değil; tarih, dil, edebiyat, gelenek görenek, din, kültür, devlet vb. alanlardaki benzerlikler öne çıkarılmalı ve eğitimde bunlar işlenmelidir.

4. Azerbaycan’ın Ermenistan’la yaptığı Karabağ Savaşı’ndaki zaferi, Türk dünyasında askerî iş birliğinin önemini ve vazgeçilmezliğini ortaya koymuştur.

5. Türk dünyasının ticari alandaki iş birliğinin artırılması, “Türklük”ü güçlendirecektir.

6. Bağımsız Türk devletleri arasındaki gidiş gelişlerin kolaylaştırılması çok önemlidir. Pasaport, vize, ulaşım, konaklama gibi alanlarda yapılmış olan iyileştirme ve sağlanan imkânlar daha cazip hâle getirilmelidir.

7. Bağımsız Türk devletleri arasındaki her türlü faaliyette bütün Türk devletleri yer almalı; bağımsızlığını kazanamamış Türk toplulukları, kendi kendilerini yönetir hâle gelmelidir.

8. Türk dünyasında birlik ve beraberlik ruhunu ortaya çıkaran ve pekiştiren bu tür faaliyetler düzenli olarak yapılmalıdır.